وب سرور (web server) چیست؟

وب سرور نرم افزاری است که می تواند درخواست های کاربر در شبکه جهانی وب را پاسخ دهد. یک وب سرور درخواست های ورودی شبکه را از طریق HTTP و چندین پروتکل مرتبط دیگر پردازش می کند. مهم ترین وظیفه یک وب سرور ذخیره، پردازش و ارائه صفحات وب به کاربر است. ارتباط بین کاربر و سرور با استفاده از پروتکل انتقال ابر متن یا همان HTTP صورت می گیرد. صفحات تحویل داده شده اغلب اسناد HTML هستند که علاوه بر محتوای متن ممکن است شامل تصاویر، شیوه نامه ها و اسکریپت ها نیز باشند.

زمانی که یک کاربر درخواست دسترسی به اطلاعات یک منبع را از طریق یک مرورگر می دهد و با دریافت پیام خطا روبرو می شود لزوما این خطا به خاطر نبودن اطلاعات درخواستی در حافظه سرور نیست و گاهی اوقات این مشکل به نحوه اجرای سرور نیز بستگی دارد. وب سرور ها علاوه بر ارائه مطالب به کاربر، از کاربر نیز اطلاعات دریافت می کنند، دریافت اطلاعات از درخواست کننده به منظور ارسال فرم های وب، بارگذاری پرونده ها و اجرای کامل HTTP صورت می گیرد.

تاريخچه web server:

در سال 1989 تیم برنرز لی یک پروژه جدید به نام CERN به کارفرمای خود پيشنهاد داد، هدف از اين پروژه کاهش تبادل اطلاعات بین دانشمندان با استفاده از تكنولوژي ابرمتن بود. اين پروژه كه در سال 1990 استارت خورد، شبكه جهاني وب بود. اولین وب سرور جهان، به عنوان HTTPD CERN شناخته شد. بین سال های 1991 و 1994، با استفاده از اين فن آوری از طریق شبکه جهانی وب به گشت و گذار و تبادل اطلاعات پرداخته مي شد.

گسترش استفاده از وب سرور در میان سازمان های علمی و دانشگاه ها و پس از آن صنعت به سرعت افزايش يافت. در سال 1994 تیم برنرز لی کنسرسیوم شبکه جهانی وب (W3C) برای تنظیم توسعه بسیاری از فن آوری های درگیر (HTTP، HTML، و غیر) از طریق یک فرآیند استاندارد را تشكيل داد.

کاربرد وب سرور چیست و چگونه کار می کند؟

“وب سرور” می تواند به سخت افزار یا نرم افزار، یا هر دو آن ها که به همراه یک دیگر کار می کنند، گفته شود.

• از جنبه سخت افزاری، وب سرور یک رایانه است که نرم افزار وب سرور و فایل های اجزای وب سایت را ذخیره می کند، به عنوان مثال اسناد HTML، تصاویر، استایل شیت های CSS و فایل های جاوا اسکریپت را می‌توان نام برد. این وب سرور به اینترنت متصل است و از تبادل اطلاعات با سایر دستگاه های متصل به وب پشتیبانی می کند.
• از جنبه نرم افزاری، یک وب سرور شامل چندین بخش (حداقل یک سرور HTTP) است که چگونگی دسترسی کاربران به فایل های روی هاست را کنترل می کند. یک سرور HTTP بخشی از نرم افزاری است که URL ها (آدرس های وب) و HTTP (پروتکلی که مرورگر شما برای مشاهده صفحات وب استفاده می کند) را درک می کند. این سرور از طریق نام دامنه وب سایت هایی که در آن ذخیره می شوند(مانند w3design.ir)، قابل دسترسی است و محتوا را به دستگاه کاربر نهایی عرضه می کند.

شناخت پرکاربردترین وب سرور ها

وب سرور‌ها خدمات متفاوت و متعددی را به کاربران ارائه می‌دهند. به دلیل خدمات و نیازهای کاربری متفاوت، وب سرورهای مختلفی توسعه داده شده اند که هر کدام خدمات خاصی را ارائه می‌کنند. شناخت این وب سرورها به کاربران کمک می‌کند تا بتوانند با توجه به نیازهایی که دارند، وب سرور مناسبی را انتخاب کنند. زیرا انتخاب ناصحیح وب سرور می‌تواند پیامدها مختلفی برای مدیران سرورها و سایت‌ها داشته باشد. برخی از پرکاربردترین وب سرورها عبارتند از :

• Apache
• Lightspeed
• Nginx
• Microsoft IIS
• Lighttpd
• و…

ویژگی وب سرور ها

در وب سرورها به منظور رفع نیاز کاربران برخی از ابزارها و موارد مورد نیاز به صورت پیشفرض نصب شده است. وب سرور‌ها از زبان‌های برنامه نویسی مختلفی پشتیبانی می‌کنند. از آنجایی که وب سرورها وظایف مشابهی دارند، دارای ویژگی‌های مشترک زیادی هم نیز با یکدیگر هستند از جمله :

• مدیریت مفاهیم استاتیک و داینامیک با پشتیبانی از زبان‌های برنامه نویسی مانند PHP، Ruby، ASP و…
• پشتیبانی از پروتکل HTTPS برای برقراری ارتباطی ایمن
• کنترل درخواست‌ها و پاسخ‌ها به منظور مدیریت پهنای باند
• فشرده سازی مطالب
• و….

web server دقیقا چگونه عمل میکند ؟

برای درک بیشتر نحوه عملکرد سرور باید گفت که مسیر تبادل اطلاعات بین یک مرورگر از راه دور و یک سرور به سادگی تعریف آن نیست.ساختار مرورگر ها به گونه ای است که با استفاده از DNS های دامنه که آن را به عنوان یک آدرس IP منحصر به فرد برای هر سایت می شناسد میتواند از این طریق به سرور های خاصی دسترسی داشته باشد مرورگر پس از ایجاد ارتباط با سرویس دهنده های وب از طریق آدرس IP به درخواست صفحه مربوط به وب پاسخ می‌دهد .

اساس صفحات وب HTML است که این صفحات پیش فرض به طور رایج برای بسیاری از وب سایت ها فرمت INDEX.HTML را دارد و به همین جهت است که هر آدرسی را که در مرورگر وارد میکنیم به طور پیش فرض فایل HTML را برای شما به عنوان پاسخ برمیگرداند و پس از این مرحله کد های HTML بررسی میشود تا صفحه به نمایش در بیاید.

سخن‌پایانی و سهم بازار وب سرور ها

در مجموع می‌توان گفت نمی‌توان نسخه واحدی برای نیازهای مختلف مدیران سرور تجویز کرد و هر مجموعه‌ای بسته به استراتژی‌هایی که اتخاذ کرده است نیازمند وب‌سرور متفاوتی است.

در این بین اگر نگاهی به جدیدترین آمار استفاده از وب‌سرورها که توسط ویکیپدیا منتشر شده است داشته باشیم متوجه خواهد شد که وب‌سرور آپاچی ۴۹.۵ از بازار وب‌سرورها را در اختیار دارد در صورتی که وب‌سرور nginx حدود ۳۹ درصد از این بازار را از آن خود کرده است.

وب‌سرور IIS مایکروسافت ۹.۵ درصد مخاطب دارد و وب‌سرور LiteSpeed نیز تنها یک درصد از این بازار را کسب کرده است که با توجه به عملکرد فوق العاده آن می تواند رو به رشد باشد.